Giới thiệu

Bài viết này tóm tắt nghiên cứu “Aid, China, And Growth: Evidence From A New Global Development Finance Dataset” của Axel Dreher, Andreas Fuchs, Bradley Parks, Austin M. Strange và Michael J. Tierney, được công bố vào tháng 10 năm 2017 bởi AidData, một phòng nghiên cứu tại William & Mary. Nghiên cứu này giới thiệu một bộ dữ liệu mới về tài chính chính thức, bao gồm viện trợ nước ngoài và các hình thức tài trợ ưu đãi và phi ưu đãi khác từ Trung Quốc cho 138 quốc gia trong giai đoạn 2000-2014. Dữ liệu này được sử dụng để điều tra xem viện trợ của Trung Quốc có ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia nhận viện trợ hay không và ở mức độ nào. Nghiên cứu cũng so sánh hiệu quả của viện trợ Trung Quốc với các tổ chức như Ngân hàng Thế giới, Hoa Kỳ và các thành viên của Ủy ban Hỗ trợ Phát triển (DAC) của OECD. Cuối cùng, nghiên cứu kiểm tra tuyên bố phổ biến rằng hỗ trợ tài chính đáng kể từ Trung Quốc làm suy yếu hiệu quả của các khoản tài trợ và vay từ các nhà tài trợ phương Tây. Để hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sự thịnh vượng của quốc gia, bạn có thể tham khảo thêm về tóm tắt sách “Vì sao các quốc gia thất bại”.

Dữ liệu tài chính phát triển mới của Trung Quốc

Nghiên cứu này giới thiệu một bộ dữ liệu mới về tài chính chính thức (Official Finance – OF) từ Trung Quốc cho các nước đang phát triển trong giai đoạn 2000-2014. Bộ dữ liệu này bao gồm cả Hỗ trợ Phát triển Chính thức (ODA) và các dòng tài chính chính thức khác (OOF) từ Trung Quốc tới 138 quốc gia và vùng lãnh thổ ở năm khu vực lớn trên thế giới: Châu Phi, Trung Đông, Châu Á và Thái Bình Dương, Mỹ Latinh và Caribe, và Trung và Đông Âu. Để hiểu rõ hơn về khái niệm phát triển, bạn có thể đọc thêm về khái niệm về phát triển.

Bộ dữ liệu này được xây dựng bằng phương pháp TUFF (Tracking Underreported Financial Flows – Theo dõi các dòng tài chính không được báo cáo đầy đủ). Phương pháp này tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các báo cáo tin tức bằng tiếng Anh, tiếng Trung và các ngôn ngữ địa phương, các tài liệu từ các bộ, đại sứ quán và văn phòng cố vấn kinh tế và thương mại của Trung Quốc, hệ thống quản lý thông tin viện trợ và nợ của các bộ tài chính và kế hoạch ở các nước đối tác, và các nghiên cứu trường hợp và nghiên cứu thực địa do các học giả và các tổ chức phi chính phủ thực hiện.

Bộ dữ liệu này cho phép phân biệt giữa ba loại tài chính chính thức khác nhau của Trung Quốc. Các dự án “ODA-like” tương đương với ODA ở chỗ chúng được coi là nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế hoặc xã hội và được cung cấp ở mức độ ưu đãi phù hợp với các tiêu chí ODA do OECD-DAC thiết lập. Các dự án “OOF-like” cũng được chính phủ Trung Quốc tài trợ, nhưng hoặc có mục đích phi phát triển hoặc không đủ ưu đãi để đủ điều kiện là ODA. Các dự án “Tài chính chính thức mơ hồ (OF)” đại diện cho các dòng tài chính chính thức, trong đó không có đủ thông tin nguồn mở để đưa ra quyết định rõ ràng về việc các dòng này giống với ODA hay OOF hơn.

Phương pháp thực nghiệm

Để xác định xem viện trợ của Trung Quốc có ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế hay không và ở mức độ nào, nghiên cứu sử dụng một biến công cụ (IV) dựa trên sản lượng thép hàng năm của Trung Quốc tương tác với xác suất nhận viện trợ của tỉnh nhận viện trợ. Chính phủ Trung Quốc coi thép là một mặt hàng có tầm quan trọng chiến lược và do đó duy trì năng lực sản xuất dư thừa. Chính sách này của chính phủ Trung Quốc dẫn đến tình trạng dư thừa thép, một phần trong số đó được Trung Quốc sử dụng cho các dự án viện trợ trên khắp thế giới. Ngoài ra, để tìm hiểu thêm về các mô hình tăng trưởng kinh tế, bạn có thể tham khảo bài viết về mô hình Harrod-Domar.

Trong những năm sản lượng cao, nguồn cung viện trợ của Trung Quốc cũng cao hơn. Nghiên cứu ước tính tỷ lệ thay đổi nguồn cung viện trợ hàng năm này được chuyển đến một quốc gia nhận viện trợ cụ thể. Để đạt được mục tiêu này, nghiên cứu tính toán tỷ lệ số năm trong giai đoạn mẫu mà một quốc gia nhận được số tiền viện trợ tích cực từ Trung Quốc.

Logic của chiến lược này tương tự như cách tiếp cận khác biệt trong khác biệt, vì nghiên cứu điều tra tác động khác biệt của sản lượng thép của Trung Quốc đối với số tiền viện trợ cho các quốc gia có xác suất nhận viện trợ cao (so với thấp). Giả định xác định là tăng trưởng ở các quốc gia có xác suất nhận viện trợ khác nhau sẽ không bị ảnh hưởng khác nhau bởi những thay đổi trong sản lượng thép, ngoài tác động của viện trợ, kiểm soát các hiệu ứng cố định theo quốc gia nhận viện trợ và năm và các biến khác trong mô hình.

Để so sánh giữa Trung Quốc và các nhà tài trợ và cho vay khác, nghiên cứu cũng cung cấp các ước tính về việc liệu viện trợ từ Hoa Kỳ, OECD-DAC nói chung và Ngân hàng Thế giới có ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế hay không. Đối với mỗi nhà tài trợ và cho vay này, các chiến lược xác định dựa trên sự thay đổi theo thời gian đến từ ngân sách viện trợ tương ứng của mỗi nhà tài trợ. Sự thay đổi giữa các nước nhận viện trợ đến từ xác suất nhận viện trợ của nước nhận viện trợ.

Kết quả chính

Kết quả nghiên cứu cho thấy ODA của Trung Quốc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ngắn hạn ở các quốc gia nhận viện trợ. Đối với quốc gia nhận viện trợ trung bình, một dự án ODA bổ sung của Trung Quốc tạo ra mức tăng 0,7 điểm phần trăm trong tăng trưởng kinh tế hai năm sau khi dự án được cam kết. Ngược lại, nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy điều tương tự cũng đúng đối với các hình thức tài chính chính thức ít ưu đãi hơn và định hướng thương mại hơn của Trung Quốc (OOF).

Khi so sánh viện trợ của Trung Quốc với các dòng viện trợ từ Hoa Kỳ, OECD-DAC và Ngân hàng Thế giới, nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy viện trợ của Trung Quốc kém hơn viện trợ từ các nhà tài trợ lâu đời về mặt tăng trưởng kinh tế. Nghiên cứu cũng không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào cho thấy viện trợ của Trung Quốc làm suy yếu tác động tăng trưởng kinh tế của viện trợ từ các nhà tài trợ phương Tây.

Nghiên cứu cũng điều tra sự khác biệt về lĩnh vực trong tác động tăng trưởng của viện trợ. Kết quả cho thấy rằng, bất kể nguồn gốc của ODA (Trung Quốc, Ngân hàng Thế giới hoặc Hoa Kỳ), hỗ trợ cho lĩnh vực “Cơ sở hạ tầng và dịch vụ kinh tế” và lĩnh vực “Cơ sở hạ tầng và dịch vụ xã hội” luôn mang lại lợi nhuận tăng trưởng kinh tế tích cực.

Viện trợ của Trung Quốc có làm tổn hại đến hiệu quả của viện trợ phương Tây không?

Sau khi so sánh hiệu quả của viện trợ Trung Quốc với Ngân hàng Thế giới, Hoa Kỳ và các nhà tài trợ OECD-DAC nói chung, nghiên cứu xem xét liệu sự tương tác giữa Trung Quốc và các nhà tài trợ truyền thống có ảnh hưởng đến hiệu quả của viện trợ hay không. Cụ thể, nghiên cứu kiểm tra xem viện trợ của phương Tây có kém hiệu quả hơn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khi được trao cho các quốc gia cũng nhận được hỗ trợ đáng kể từ Trung Quốc hay không.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các tuyên bố cho rằng viện trợ của Trung Quốc làm suy giảm một cách có hệ thống hiệu quả của viện trợ phương Tây không được hỗ trợ bởi các phát hiện của nghiên cứu.

Kết luận

Nghiên cứu này đã cung cấp bằng chứng cho thấy viện trợ của Trung Quốc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia nhận viện trợ. Các kết quả cũng chỉ ra rằng viện trợ của Trung Quốc, Hoa Kỳ và OECD-DAC có tác động tăng trưởng kinh tế tương tự. Nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào ủng hộ ý kiến cho rằng viện trợ của phương Tây kém hiệu quả hơn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở các quốc gia cũng nhận được viện trợ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, bài viết cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân tích sự khác biệt giữa các nhà tài trợ và các loại hình tài chính trong các nghiên cứu về hiệu quả viện trợ. Nghiên cứu đề xuất rằng viện trợ ODA (Official Development Assistance) mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn OOF (Other Official Flows). Nghiên cứu khuyến nghị Trung Quốc nên tái định hướng chi tiêu viện trợ sang ODA để các quốc gia thu nhập thấp và trung bình có thể gặt hái được nhiều lợi ích kinh tế hơn.

Download Nghiên cứu khoa học: Aid, China, And Growth: Evidence From A New Global Development Finance Dataset