So Sánh Hiệu Quả Kinh Tế Của Chính Sách Bảo Hộ Thương Mại Của Trump Với Các Quốc Gia Khác

15/04/2025 Hữu Lộc

So Sánh Hiệu Quả Kinh Tế Của Chính Sách Bảo Hộ Thương Mại Của Trump Với Các Quốc Gia Khác

Tóm tắt

Nghiên cứu này đi sâu vào phân tích hiệu quả kinh tế của chính sách bảo hộ thương mại được Tổng thống Donald Trump theo đuổi, tập trung vào tác động của nó đối với cả Hoa Kỳ và các đối tác thương mại quốc tế. Chính sách này, nổi bật với việc áp dụng rộng rãi thuế quan trả đũa, đã tạo ra những biến động đáng kể trong bối cảnh kinh tế toàn cầu. Nghiên cứu xem xét các ảnh hưởng của chính sách này trên nhiều khía cạnh kinh tế, bao gồm tăng trưởng GDP, thị trường lao động, thu nhập hộ gia đình và cán cân thương mại.

Phân tích cho thấy rằng, mặc dù thuế quan có thể mang lại nguồn thu ngân sách cho chính phủ, nhưng tác động tổng thể lên nền kinh tế Hoa Kỳ là tiêu cực. Các ước tính kinh tế chỉ ra rằng chính sách bảo hộ thương mại của Trump đã dẫn đến giảm GDP của Mỹ, gây ra tình trạng mất việc làm và tạo thêm gánh nặng tài chính cho người tiêu dùng thông qua giá cả hàng hóa tăng cao. Nghiên cứu cũng làm nổi bật sự phân bổ không đồng đều của gánh nặng kinh tế, với các hộ gia đình Mỹ phải đối mặt với sự gia tăng thuế gián tiếp đáng kể.

Bài viết khác:

Ngoài tác động trong nước, nghiên cứu còn đánh giá ảnh hưởng của chính sách bảo hộ thương mại của Trump đối với các quốc gia khác. Các quốc gia có quan hệ thương mại chặt chẽ với Hoa Kỳ, như Canada, Mexico và các nước châu Á, đặc biệt dễ bị tổn thương. Nghiên cứu cho thấy rằng các quốc gia này phải đối mặt với những hậu quả kinh tế tiêu cực đáng kể, bao gồm giảm tăng trưởng GDP và gián đoạn chuỗi cung ứng. Mức độ tác động khác nhau giữa các quốc gia, phụ thuộc vào mức độ phụ thuộc thương mại vào thị trường Mỹ và cơ cấu kinh tế cụ thể của từng quốc gia.

Nghiên cứu này cũng xem xét quan điểm của các chuyên gia kinh tế hàng đầu và bằng chứng lịch sử về tác động của chủ nghĩa bảo hộ thương mại. Sự đồng thuận chung trong giới kinh tế học là các chính sách bảo hộ thương mại có xu hướng gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế và phúc lợi kinh tế tổng thể. Bằng chứng lịch sử củng cố quan điểm này, cho thấy rằng các giai đoạn bảo hộ thương mại gia tăng thường đi kèm với những hậu quả kinh tế tiêu cực trên diện rộng.

Tóm lại, nghiên cứu kết luận rằng chính sách bảo hộ thương mại của Tổng thống Trump, mặc dù có thể mang lại lợi ích cục bộ và ngắn hạn, nhưng đã chứng minh là kém hiệu quả về mặt kinh tế trên phạm vi rộng hơn. Tác động tiêu cực của nó vượt xa biên giới Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến các đối tác thương mại và góp phần vào sự bất ổn kinh tế toàn cầu. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của các chính sách thương mại tự do và cởi mở để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và thịnh vượng toàn cầu.

Nội dung chính

Chính sách bảo hộ thương mại đã trở thành trọng tâm của chiến lược kinh tế toàn cầu dưới thời
Tổng thống Donald Trump, với việc Mỹ áp đặt hàng loạt thuế quan đối ứng lên nhiều quốc gia.
Báo cáo này phân tích và so sánh hiệu quả kinh tế của các chính sách này đối với Mỹ và các
quốc gia khác, dựa trên dữ liệu và nghiên cứu mới nhất từ các chuyên gia kinh tế hàng đầu.

Chính sách thương mại của Tổng thống Trump được đặc trưng bởi việc sử dụng thuế quan như
một công cụ chiến lược để đối đầu với những gì ông coi là bất công thương mại và để thúc đẩy
sản xuất trong nước Mỹ. Ngày 2/4/2025, Tổng thống Trump đã công bố danh sách thuế quan
đối ứng rộng rãi tác động đến tất cả các đối tác thương mại của Mỹ, bắt đầu từ mức cơ bản
10% và lên đến 50% đối với khoảng 60 quốc gia .

Mỹ áp dụng các mức thuế đối ứng không chỉ dựa trên thuế nhập khẩu của quốc gia đó mà còn
bao gồm cả các rào cản phi thuế quan như thuế giá trị gia tăng VAT) và các quy định khác mà
chính quyền Trump coi là bất lợi cho hàng hóa Mỹ . Đặc biệt, Trung Quốc phải đối mặt với mức
thuế có thể lên đến 75% khi kết hợp các loại thuế khác nhau, bao gồm thuế đối ứng 34%, thuế
Section 301 (có thể lên đến 25% , và thuế 20% theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc
tế IEEPA .

Theo Tổng thống Trump, mục tiêu chính của chính sách này là để “giành lại vị thế công nghiệp
mà ông cho rằng đã suy yếu trong nhiều thập kỷ tự do hóa thương mại” . Ông nhấn mạnh:
“Đây là cơ hội duy nhất để đất nước chúng ta phải sắp xếp lại trật tự” .

Mặc dù chính quyền Trump nhấn mạnh rằng thuế quan sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước và cải
thiện cán cân thương mại, các phân tích kinh tế cho thấy bức tranh phức tạp hơn nhiều.
Theo ước tính của Tax Foundation, thuế quan của Trump sẽ làm giảm GDP Mỹ khoảng 0,7%
chưa tính đến phản ứng trả đũa từ các quốc gia khác . Khi tính cả các biện pháp trả đũa đã
áp dụng và đe dọa, mức giảm GDP dự kiến sẽ lên đến 0,8% . Về mặt việc làm, các biện pháp
thuế quan được áp đặt ước tính sẽ làm mất khoảng 605.000 việc làm tương đương toàn thời
gian .

Nghiên cứu của Barattieri, Cacciatore và Ghironi đã phân tích hậu quả của chủ nghĩa bảo hộ đối
với các biến động kinh tế vĩ mô và kết luận rằng “chủ nghĩa bảo hộ hoạt động như một cú sốc
tiêu cực về phía cung, làm giảm sản lượng và tăng lạm phát trong ngắn hạn” . Họ cũng nhận
So Sánh Hiệu Quả Kinh Tế Của Chính Sách Bảo Hộ
Thương Mại Của Trump Với Các Quốc Gia Khác
Tổng quan về chính sách bảo hộ thương mại của Tổng thống Trump
1
2
1
3
3

thấy rằng “chủ nghĩa bảo hộ có tác động tích cực nhỏ nhất đến cán cân thương mại” , điều
này mâu thuẫn với lập luận chính của chính quyền Trump.

Các thuế quan sẽ làm giảm thu nhập sau thuế của người dân Mỹ trung bình 1,9%, với mỗi hộ gia
đình Mỹ phải chịu khoản tăng thuế trung bình hơn 1.900 USD trong năm 2025 . Điều này cho
thấy gánh nặng thuế quan cuối cùng sẽ đè nặng lên người tiêu dùng Mỹ thông qua giá hàng hóa
cao hơn.

Tuy nhiên, một lợi ích tiềm năng là thuế quan sẽ tạo ra nguồn thu đáng kể cho chính phủ liên
bang. Theo ước tính truyền thống, tất cả các thuế quan cùng nhau sẽ tăng doanh thu thuế liên
bang lên gần 2,9 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới . Trên cơ sở động, khi tính đến các tác động
tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ, con số này giảm xuống còn khoảng 2,3 nghìn tỷ USD .

Đối với EU, ngân hàng Deutsche (Đức) dự báo mức thuế 10% có thể làm giảm GDP của EU từ
0,5 0,9% . Với dự kiến tăng trưởng kinh tế EU năm nay chỉ đạt 1%, chính sách này có thể đẩy
khối 27 thành viên đến gần ngưỡng suy thoái .

Tuy nhiên, EU ít bị tổn thương hơn so với Canada và Mexico vì hai lý do chính. Thứ nhất, thương
mại với Mỹ chỉ chiếm chưa đến 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu của EU. Thứ hai, nhiều mặt hàng
xuất khẩu chính của EU sang Mỹ như ô tô hạng sang và dược phẩm cao cấp thường ít bị ảnh
hưởng bởi biến động giá do đối tượng khách hàng là người giàu .

Các quốc gia châu Á, đặc biệt là những nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, bị ảnh hưởng
nặng nề nhất. Nhiều nước châu Á như Việt Nam, Campuchia và Lào nhận mức thuế gần 50% .
Hàn Quốc, mặc dù có hiệp định thương mại tự do với Mỹ, vẫn phải chịu mức thuế 25%, trong khi
Nhật Bản đối mặt với mức thuế 24% .

Đối với Việt Nam, có những lo ngại đáng kể rằng nước này có thể trở thành mục tiêu của các
biện pháp thương mại từ chính quyền Trump 2.0. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam đã
tăng lên 86,2 tỷ USD cho 10 tháng đầu năm 2025, cao hơn so với mức gần 70 tỷ USD vào cuối
nhiệm kỳ đầu tiên của Trump . PGS.TS Phạm Thị Thu Trà từ Đại học RMIT Việt Nam lưu ý rằng
“với quan điểm cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc, các quốc gia và doanh nghiệp có
đầu tư lớn từ Trung Quốc, trong đó có Việt Nam, cũng có thể sẽ phải đối mặt với các biện pháp
hạn chế thương mại” .
Tác động kinh tế đối với Hoa Kỳ
Ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và việc làm
4
4
4
5
Tác động đến người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ
4
4
4
Tác động kinh tế đối với các quốc gia và khu vực khác
Liên minh châu Âu
6
6
6
Khu vực châu Á
1
1
7
7

Canada và Mexico có thể chịu mức giảm GDP lên đến 3% nếu bị áp thuế 25%, cao hơn nhiều so
với tác động đối với EU . Điều này là do thương mại với Mỹ chiếm tỷ trọng lớn hơn nhiều trong
tổng kim ngạch xuất khẩu của họ, với Canada là 3/4 và Mexico là 4/5, so với chưa đến 1/5 của
EU .

Khi so sánh hiệu quả kinh tế của chính sách bảo hộ thương mại giữa Mỹ và các quốc gia khác,
một số điểm đáng chú ý nổi lên:
Có sự đồng thuận rộng rãi trong cộng đồng kinh tế học rằng chủ nghĩa bảo hộ thương mại có
tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và phúc lợi kinh tế nói chung . Nghiên cứu thực
nghiệm của Furceri và các cộng sự 2019) kết luận rằng “các biện pháp bảo hộ như tăng thuế
quan có tác động bất lợi đáng kể đến sản lượng trong nước và năng suất” .

Về mặt lịch sử, các nhà sử học kinh tế Findlay và O’Rourke chỉ ra rằng “có sự đồng thuận trong
giới kinh tế học rằng các chính sách bảo hộ trong thời kỳ giữa hai cuộc chiến tranh gây tổn hại
cho nền kinh tế thế giới nói chung” . Nhà kinh tế Douglas Irwin của Dartmouth bổ sung rằng
“mối tương quan giữa thuế quan cao và tăng trưởng vào cuối thế kỷ 19 không nhất thiết có
nghĩa là chính sách bảo hộ là tốt: kết quả có thể do các yếu tố hoàn toàn không liên quan đến
thuế quan, hoặc có lẽ thậm chí còn tốt hơn khi không có sự bảo hộ” .

Từ việc phân tích tác động của chính sách bảo hộ thương mại của Tổng thống Trump, có thể
thấy rằng mặc dù mang lại một số lợi ích ngắn hạn cho các ngành công nghiệp cụ thể tại Mỹ và
tạo nguồn thu ngân sách đáng kể, nhưng nhìn chung các biện pháp này có hiệu quả kinh tế tiêu
cực đối với cả Mỹ và các đối tác thương mại của họ.
Canada và Mexico
6
6
So sánh hiệu quả kinh tế giữa các quốc gia
Tác động tương đối đến GDP: Mặc dù GDP của Mỹ dự kiến sẽ giảm 0,8%, các quốc gia
phụ thuộc nhiều vào thương mại với Mỹ như Canada và Mexico có thể chứng kiến mức sụt
giảm lên đến 3% GDP, cho thấy tác động không cân xứng giữa các quốc gia .
4 6
Cơ cấu thương mại: Quốc gia nào có tỷ lệ xuất khẩu sang Mỹ cao so với tổng xuất khẩu của
họ sẽ dễ bị tổn thương hơn, giải thích tại sao Canada và Mexico bị ảnh hưởng nặng nề hơn
EU .
6
Sức mạnh đàm phán không cân bằng: Sức mạnh kinh tế của Mỹ tạo ra áp lực lớn lên các
đối tác thương mại, đặc biệt là các nền kinh tế nhỏ hơn, để thích ứng với các yêu cầu của
Mỹ. Như có thể thấy trong trường hợp của Mexico phải nhượng bộ trong các cuộc đàm
phán thương mại với Mỹ dưới mối đe dọa của thuế quan .
8
Thu ngân sách và cán cân thương mại: Trong khi Mỹ có thể thu được khoản thu ngân sách
đáng kể từ thuế quan, nghiên cứu cho thấy tác động đối với cán cân thương mại – một mục
tiêu chính của các biện pháp này – là rất nhỏ hoặc không đáng kể .
4 5
Quan điểm của các chuyên gia kinh tế và bằng chứng lịch sử
9
9
9
9
Kết luận: Đánh giá hiệu quả kinh tế của chính sách bảo hộ thương mại

Đối với Mỹ, thuế quan dự kiến sẽ làm giảm GDP, giảm đầu tư vốn, làm mất việc làm và tăng gánh
nặng cho người tiêu dùng. Các quốc gia khác, đặc biệt là những nước phụ thuộc nhiều vào
thương mại với Mỹ như Canada, Mexico và các nước châu Á, sẽ phải gánh chịu những tác động
kinh tế tiêu cực thậm chí còn lớn hơn.

Ngược lại với lập luận ủng hộ bảo hộ thương mại, bằng chứng kinh tế và lịch sử cho thấy các
chính sách này hoạt động như một cú sốc tiêu cực về phía cung, làm giảm sản lượng và tăng
lạm phát, trong khi có tác động không đáng kể đến việc cải thiện cán cân thương mại. Hơn nữa,
cách tiếp cận “Nước Mỹ trên hết” có thể làm suy yếu hệ thống thương mại toàn cầu, dẫn đến
tổn thất kinh tế lâu dài cho tất cả các bên.

Khi thế giới đối mặt với những thách thức kinh tế ngày càng gia tăng, câu hỏi vẫn còn là liệu
chính sách bảo hộ thương mại sẽ đạt được các mục tiêu đã tuyên bố của nó hay sẽ dẫn đến một
chu kỳ mới của sự bất ổn kinh tế toàn cầu và sự suy giảm chung về phúc lợi kinh tế.
Vậy thì những điều kiện để phát triển du lịch là gì?

Tài liệu tham khảo

Semanticscholar. (2024). ẢNH HƯỞNG CỦA THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI HIỆU QUẢ CHO VAY CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM.
Trung tâm WTO. (2025). Liệu Việt Nam có lọt vào “tầm ngắm” của chính sách bảo hộ thương mại chính quyền Trump 2.0?.
Tax Foundation. (2025). Trump Tariffs: The Economic Impact of the Trump Trade War.
Wikipedia. (2025). Protectionism.
Hinrich Foundation. (2025). What’s really unfair about Trump’s reciprocal tariffs. https://www.hinrichfoundation.com/research/article/trade-distortion-and-protectionism/impact-of-trump-reciprocal-tariffs/
VnExpress. (2025). Mỹ công bố báo cáo về chính sách thương mại các nước. https://vnexpress.net/my-cong-bo-bao-cao-ve-chinh-sach-thuong-mai-cac-nuoc-4868330.html
Báo Tin Tức. (2025). Chính sách thương mại mới của Tổng thống Trump tác động đến EU thế nào?. https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/chinh-sach-thuong-mai-moi-cua-tong-thong-trump-tac-dong-den-eu-the-nao-20250205145124752.htm
Semanticscholar. (2024). Tác động của đa dạng hóa đến hiệu quả hoạt động ngân hàng: Bằng chứng toàn diện từ các ngân hàng thương mại Việt Nam.
Dân Trí. (2025). Ông Trump vừa công bố các mặt hàng được miễn thuế đối ứng của Mỹ.
NBER. (2018). Protectionism and the Business Cycle. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w24353/w24353.pdf
WIIW. (2024). Trump 2.0 – protectionism and trade wars ahead.
Semanticscholar. (2024). BÁO CÁO CA LÂM SÀNG HIỆU QUẢ CHĂM SÓC TỔN THƯƠNG DA TRONG HỘI CHỨNG STEVEN JOHSON.
Semanticscholar. (2023). Phân tích ảnh hưởng của lập báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với hiệu quả sử dụng đất thương mại, dịch vụ ở quận Cái Răng, thành phố cần Thơ.
Semanticscholar. (2025). Hành vi lãnh đạo và hiệu quả công việc của nhân viên các ngân hàng thương mại: Vai trò trung gian của hành vi đổi mới.
Semanticscholar. (2024). Covid-19 và các yếu tố tác động đến hiệu quả ngân hàng thương mại niêm yết tại Việt Nam: Sử dụng phương pháp DEA hai giai đoạn.
Semanticscholar. (2022). ĐO LƯỜNG HIỆU QUẢ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ SỬ DỤNG MÔ HÌNH KẾT HỢP BSC DEA.
Semanticscholar. (2024). ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP SEM NEURAL NETWORK ĐỂ XÂY DỰNG MÔ HÌNH DỰ BÁO TRẢI NGHIỆM KHÁCH HÀNG VỀ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG SỐ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM.
Thanh Niên. (2024). Chính sách thương mại trong nhiệm kỳ tới của Tổng thống Trump.
Báo Thanh Hóa. (2025). Giải mã chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. https://baothanhhoa.vn/giai-ma-chinh-sach-thue-quan-cua-tong-thong-donald-trump-244887.htm
Báo Đầu Tư. (2025). Tổng thống Trump đe dọa tăng thuế quan đối với Trung Quốc. https://baodautu.vn/tong-thong-trump-de-doa-tang-thue-quan-doi-voi-trung-quoc-d264447.html
Trung tâm WTO. (2025). Liệu Việt Nam có lọt vào “tầm ngắm” của chính sách bảo hộ thương mại chính quyền Trump 20. https://trungtamwto.vn/xuat-khau-xanh/28063-lieu-viet-nam-co-lot-vao-tam-ngam-cua-chinh-sach-b
ao-ho-thuong-mai-chinh-quyen-trump-20
Báo Tin Tức. (2025). Chính sách thương mại mới của Tổng thống Trump tác động đến EU thế nào?. https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/chinh-sach-thuong-mai-moi-cua-tong-thong-trump-tac-dong-
den-eu-the-nao-20250205145124752.htm
Wikipedia. (2025). Protectionism. https://en.wikipedia.org/wiki/Protectionism

Questions & Answers

A1: Chính sách thuế quan đối ứng của Trump áp dụng rộng rãi lên tất cả các đối tác thương mại của Mỹ. Cụ thể, chính sách này nhắm vào các quốc gia và khu vực như Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU), Canada, Mexico và các quốc gia châu Á. Mức thuế có thể khác nhau, từ mức cơ bản 10% lên đến 50% hoặc cao hơn tùy thuộc vào quốc gia và các rào cản thương mại mà Mỹ cho là không công bằng.

A2: Theo bài viết, chính sách thuế quan của Trump ước tính sẽ gây ra tác động tiêu cực đến GDP của Mỹ, giảm khoảng 0,8% khi tính cả các biện pháp trả đũa. Về việc làm, chính sách này dự kiến làm mất khoảng 605.000 việc làm tương đương toàn thời gian. Thuế quan cũng làm giảm thu nhập sau thuế của người dân Mỹ và tăng gánh nặng chi phí tiêu dùng.

A3: Bài viết cho thấy EU ít bị tổn thương hơn so với các quốc gia châu Á. Các quốc gia châu Á, đặc biệt là những nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, chịu ảnh hưởng nặng nề hơn do thuế suất cao gần 50%. EU ít bị ảnh hưởng hơn vì thương mại với Mỹ chiếm tỷ trọng nhỏ hơn trong tổng xuất khẩu và mặt hàng xuất khẩu chủ lực ít nhạy cảm với giá.

A4: Sự khác biệt về tác động kinh tế giữa Canada, Mexico và EU được giải thích bởi tỷ trọng thương mại với Mỹ trong tổng kim ngạch xuất khẩu của mỗi bên. Canada và Mexico phụ thuộc vào thương mại với Mỹ hơn nhiều so với EU. Yếu tố khác là cơ cấu mặt hàng xuất khẩu; EU xuất khẩu các mặt hàng cao cấp ít bị ảnh hưởng bởi biến động giá hơn.

A5: Kết luận chung của bài viết là chính sách bảo hộ thương mại của Trump, dù có thể tạo ra một số lợi ích ngắn hạn và tăng thu ngân sách, nhưng về tổng thể có hiệu quả kinh tế tiêu cực cho cả Mỹ và các đối tác thương mại. Chính sách này được xem là một cú sốc tiêu cực về phía cung, làm giảm sản lượng, tăng lạm phát và không cải thiện đáng kể cán cân thương mại.