Tác Động Của Chính Sách Thuế Quan Của Tổng Thống Donald Trump Đến Nền Kinh Tế Toàn Cầu
Tóm tắt
Nghiên cứu này tập trung phân tích những hệ quả từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump, được tái khởi động từ năm 2025, đối với nền kinh tế toàn cầu. Điểm nhấn của chính sách lần này là việc áp thuế tối thiểu 10% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ, một động thái được kỳ vọng sẽ chấn chỉnh cán cân thương mại và củng cố vị thế đồng đô la Mỹ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chính sách này đã tạo ra những diễn biến trái ngược trên thị trường tài chính. Thay vì tăng giá, đồng đô la Mỹ lại ghi nhận sự suy yếu đáng kể, làm dấy lên lo ngại về sự bất ổn trong dòng vốn đầu tư quốc tế. Nghiên cứu đi sâu vào phân tích các yếu tố dẫn đến sự suy yếu bất ngờ của đồng đô la, bao gồm lo ngại về tăng trưởng kinh tế Mỹ, các biện pháp trả đũa thương mại từ các quốc gia khác, và sự bất ổn gia tăng trên thị trường vốn. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, đặc biệt là Việt Nam, đang phải đối mặt với áp lực thương mại gia tăng. Trong bối cảnh này, việc các quốc gia chủ động thích ứng, đa dạng hóa thị trường và phát triển các mô hình kinh tế bền vững như kinh tế tuần hoàn trở nên cấp thiết để duy trì tăng trưởng và giảm thiểu rủi ro từ các chính sách bảo hộ thương mại.
Nội dung chính
Tổng Quan Về Chính Sách Thuế Quan Trump
Chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai đã nhanh chóng trở thành tâm điểm chú ý của kinh tế toàn cầu, gợi nhớ đến những biện pháp bảo hộ thương mại quyết liệt mà ông đã từng áp dụng trong giai đoạn 2017-2021. Quay trở lại Nhà Trắng vào năm 2025, Trump không chỉ tiếp tục mà còn mạnh tay hơn trong việc sử dụng thuế quan như một công cụ để đạt được các mục tiêu kinh tế và chính trị của mình. Chính sách này được xem là một phần trong chiến lược “Nước Mỹ trên hết” (America First), với mục tiêu chính là tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước và giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ.
Khác với nhiệm kỳ đầu tập trung chủ yếu vào Trung Quốc, chính sách thuế quan lần này của Trump được mở rộng ra phạm vi toàn cầu, thể hiện quyết tâm thay đổi triệt để quan hệ thương mại quốc tế của Mỹ. Việc áp thuế không phân biệt đối tác thương mại cho thấy một sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận, từ việc nhắm vào các đối tác cụ thể sang một chính sách bảo hộ diện rộng hơn. Điều này đã gây ra những lo ngại sâu sắc trong cộng đồng quốc tế, bởi nó đe dọa đến hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ và có nguy cơ khơi mào các cuộc chiến thương mại lan rộng.
Phạm Vi Và Mục Tiêu Của Chính Sách
Ngày 2 tháng 4 năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh hành pháp áp đặt mức thuế tối thiểu 10% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ, ngoại trừ một số ít trường hợp được miễn trừ hạn chế [1]. Trump tuyên bố đây là “Ngày Giải phóng”, khẳng định các biện pháp này là thuế “đối ứng” nhằm vào các quốc gia mà ông cho là đang lợi dụng mức thuế thấp của Mỹ trong khi áp đặt thuế cao hơn lên hàng hóa Mỹ [2]. Quyết định này được đưa ra sau khi chính quyền Trump đã thực thi mức thuế 25% lên toàn bộ thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 12 tháng 3 năm 2025 [2].
Mục tiêu chính thức của chính sách thuế quan này được chính quyền Trump công bố bao gồm:
- Bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước: Thuế quan được thiết kế để tăng chi phí hàng nhập khẩu, từ đó giảm sức cạnh tranh của hàng hóa nước ngoài và tạo lợi thế cho các nhà sản xuất Mỹ. Mục tiêu là khôi phục và phát triển các ngành công nghiệp sản xuất trong nước, tạo thêm việc làm cho người Mỹ.
- Thúc đẩy sản xuất nội địa: Bằng cách làm cho hàng nhập khẩu đắt đỏ hơn, chính phủ Trump hy vọng sẽ khuyến khích các doanh nghiệp chuyển sản xuất trở lại Mỹ hoặc tăng cường đầu tư vào sản xuất trong nước.
- Giải quyết thâm hụt thương mại của Mỹ: Một trong những mục tiêu trọng tâm của Trump là giảm thâm hụt thương mại, tức là sự chênh lệch giữa giá trị nhập khẩu và xuất khẩu. Thuế quan được xem là công cụ để giảm nhập khẩu, từ đó thu hẹp thâm hụt thương mại.
- Hạn chế sự mở rộng của chủ nghĩa toàn cầu: Chính sách thuế quan thể hiện một sự hoài nghi đối với chủ nghĩa toàn cầu và xu hướng tự do hóa thương mại. Trump và những người ủng hộ ông cho rằng chủ nghĩa toàn cầu đã gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho nước Mỹ, bao gồm mất việc làm và suy giảm ngành công nghiệp.
Theo quan điểm của Trump, việc tăng chi phí cho hàng hóa nước ngoài sẽ tạo ra một sân chơi công bằng hơn cho các doanh nghiệp Mỹ, khuyến khích sản xuất trong nước và thu hẹp khoảng cách thương mại, nơi nhập khẩu của Mỹ vượt xa xuất khẩu. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng chính sách này có thể gây tổn hại cho người tiêu dùng Mỹ do giá cả hàng hóa tăng lên, đồng thời làm suy yếu chuỗi cung ứng toàn cầu và gây bất ổn cho nền kinh tế thế giới. Xem thêm về khái niệm quản trị chuỗi cung ứng để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Quá Trình Triển Khai Thuế Quan
Chính sách thuế quan của chính quyền Trump được triển khai theo nhiều giai đoạn và nhắm vào nhiều đối tượng khác nhau, cho thấy một chiến lược tiếp cận đa tầng và linh hoạt.
- Giai đoạn đầu: Bắt đầu với việc áp thuế 25% lên thép và nhôm nhập khẩu [2]. Đây là những ngành công nghiệp được coi là quan trọng đối với an ninh quốc gia và đang gặp khó khăn do cạnh tranh từ nước ngoài.
- Mở rộng sang Mexico và Canada: Ngày 4 tháng 3 năm 2025, Mỹ tiếp tục áp thuế 25% lên hàng hóa từ Mexico và Canada, ngoại trừ các sản phẩm năng lượng và bồ tạt chịu mức thuế 10% [3]. Động thái này gây bất ngờ lớn vì Mexico và Canada là đối tác thương mại thân cận của Mỹ trong Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), sau này được thay thế bằng Hiệp định Thương mại tự do Mỹ – Mexico – Canada (USMCA). Tuy nhiên, sau đó, một số mặt hàng đáp ứng tiêu chuẩn của USMCA đã được hoãn áp thuế [3].
- Thuế quan tối thiểu 10% trên toàn bộ hàng nhập khẩu: Bước ngoặt quan trọng nhất là vào đầu tháng 4 năm 2025, khi chính quyền Trump áp dụng thuế quan tối thiểu 10% lên tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ [1]. Đây là một biện pháp mang tính đột phá và có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn, tác động đến hầu hết các quốc gia và chuỗi cung ứng toàn cầu. Động thái này được dự báo sẽ có những tác động to lớn đối với tăng trưởng kinh tế toàn cầu và thương mại quốc tế [3].
Việc triển khai thuế quan theo từng giai đoạn cho thấy sự cân nhắc và có thể là sự thăm dò phản ứng từ các đối tác thương mại và thị trường. Tuy nhiên, việc cuối cùng áp dụng thuế quan trên diện rộng cho thấy quyết tâm của chính quyền Trump trong việc thực hiện chính sách bảo hộ thương mại một cách toàn diện. Tìm hiểu thêm về khái niệm chính sách để hiểu rõ hơn về bản chất và vai trò của chính sách này.
Ảnh Hưởng Của Chính Sách Thuế Quan Đến Đầu Tư Nước Ngoài Và Giá Trị Đồng Tiền
Ảnh Hưởng Bất Ngờ Đến Đồng Đô La Mỹ
Một trong những diễn biến bất ngờ nhất sau khi chính sách thuế quan của Trump được triển khai là sự suy yếu của đồng đô la Mỹ. Trái với dự đoán ban đầu của nhiều chuyên gia tài chính và nhà đầu tư rằng thuế quan sẽ làm đồng đô la mạnh lên [4], thực tế cho thấy chính sách này đã dẫn đến sự suy giảm đáng kể giá trị của đồng tiền này [5].
Chỉ số Đô la J (J Dollar Index), một công cụ đo lường hiệu suất của đồng đô la so với một rổ các loại tiền tệ khác, đã giảm hơn 5,9% trong năm 2025, xuống mức thấp hơn cả giá trị trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 5 tháng 11 năm 2024 [5]. Điều này cho thấy rằng thị trường đã phản ứng tiêu cực với chính sách thuế quan của Trump, và niềm tin vào sức mạnh của đồng đô la Mỹ đã suy giảm.
Đặc biệt, sau khi thuế quan tối thiểu 10% được công bố vào đầu tháng 4, Chỉ số Đô la ICE (ICE Dollar Index) đã ghi nhận một đợt giảm mạnh khoảng 3% chỉ trong vòng 24 giờ, từ mức cao 104,31 xuống mức thấp 101,27 [5]. Sự sụt giảm nhanh chóng và mạnh mẽ này càng khẳng định tác động tiêu cực của chính sách thuế quan đối với giá trị đồng đô la. Hiện tại, đồng đô la đang có giá trị thấp hơn so với thời điểm trước cuộc bầu cử, phản ánh sự thay đổi trong niềm tin của nhà đầu tư đối với nền kinh tế Mỹ và chính sách thương mại mới. Xem thêm về vai trò của dịch vụ ngân hàng trong việc ổn định thị trường tiền tệ.
Sự Gia Tăng Của Các Đồng Tiền “Trú Ẩn An Toàn”
Trong bối cảnh đồng đô la suy yếu, các đồng tiền truyền thống được coi là “trú ẩn an toàn” như đồng yên Nhật và franc Thụy Sĩ đã tăng giá đáng kể [6]. Đồng đô la đã đạt mức thấp nhất trong sáu tháng so với đồng franc Thụy Sĩ, giảm 0,7% xuống còn 0,8545 [6]. Sự chuyển dịch này phản ánh xu hướng của các nhà đầu tư từ bỏ các khoản đầu tư rủi ro cao hơn để tìm kiếm sự an toàn trong bối cảnh bất ổn kinh tế toàn cầu do chính sách thuế quan của Trump gây ra.
Ngoài ra, đồng euro cũng đã tăng giá so với đô la Mỹ sau khi các thuế quan được công bố [6], một hiện tượng đáng chú ý vì euro thường được xem là ít an toàn hơn đô la. Theo các nhà phân tích, điều này có thể liên quan đến tình hình cán cân vãng lai của khu vực đồng euro, hoặc đơn giản là phản ánh xu hướng các nhà đầu tư rút khỏi tài sản Mỹ mà chưa có định hướng rõ ràng về nơi đầu tư tiếp theo [6]. Sự tăng giá của euro cho thấy rằng sự suy yếu của đồng đô la không chỉ đơn thuần là sự tăng giá của các đồng tiền trú ẩn an toàn truyền thống, mà còn là sự thay đổi trong đánh giá rủi ro và cơ hội đầu tư trên toàn cầu. Để hiểu rõ hơn về rủi ro, tham khảo bài viết về quản trị rủi ro tài chính.
Lý Giải Sự Suy Yếu Của Đồng Đô La
Có nhiều lý do giải thích tại sao đồng đô la không mạnh lên như dự đoán ban đầu, mà ngược lại, đã suy yếu sau khi chính sách thuế quan của Trump được triển khai.
- Lo ngại về sự sụt giảm tăng trưởng dài hạn của Mỹ: Thị trường có thể lo ngại rằng tác động tiêu cực của thuế quan đối với tăng trưởng kinh tế Mỹ trong dài hạn sẽ lớn hơn lợi ích ngắn hạn [7]. Thuế quan có thể làm tăng chi phí sản xuất, giảm sức mua của người tiêu dùng, và gây gián đoạn chuỗi cung ứng, từ đó làm chậm lại tốc độ tăng trưởng kinh tế. Khi thị trường lo ngại rằng thuế quan có thể làm tăng nguy cơ suy thoái, đồng đô la không còn được xem là nơi “trú ẩn an toàn” đáng tin cậy [7].
- Các biện pháp trả đũa từ các nước đối tác thương mại: Khi Mỹ áp đặt thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu, các nước đối tác thương mại có thể trả đũa bằng cách áp thuế tương tự lên hàng hóa Mỹ [7]. Ví dụ, Liên minh châu Âu (EU) đã áp thuế 50% lên nhiều sản phẩm của Mỹ để đáp trả chính sách thuế quan của Trump [7]. Các biện pháp trả đũa này có thể bù đắp cho tác động tăng giá của đồng tiền từ thuế quan của Mỹ, thậm chí tạo ra áp lực giảm giá lên đồng đô la, cân bằng với áp lực tăng giá từ thuế quan của Mỹ [7].
- Sự bất ổn trong thị trường vốn: Chính sách thuế quan tạo ra sự bất ổn và không chắc chắn trong môi trường kinh doanh và đầu tư. Nếu Mỹ bị coi là nơi kém hấp dẫn hơn để đầu tư do lo ngại về các thuế quan cascade ảnh hưởng đến hàng hóa trung gian, đồng đô la có thể mất giá khi các nhà đầu tư nước ngoài tìm cách giảm đầu tư vào tài sản Mỹ [7]. Sự bất ổn trong thị trường vốn có thể lấn át các tác động thương mại trong việc xác định tỷ giá hối đoái [7].
Ảnh Hưởng Đến Dòng Vốn Đầu Tư Quốc Tế
Chính sách thuế quan của Trump đã tạo ra sự bất ổn đáng kể trong thị trường vốn toàn cầu. Thông báo về thuế quan đã làm mất giá trị khoảng 6 nghìn tỷ USD từ cổ phiếu Mỹ chỉ trong tuần đầu tiên sau khi công bố [8]. Tình trạng bất ổn này đã làm thay đổi hành vi của các nhà đầu tư, khiến họ tìm kiếm các tài sản an toàn hơn [8].
Sự bất định về kinh tế toàn cầu do căng thẳng về thuế quan đã khiến các nhà đầu tư rời bỏ các tài sản rủi ro và chuyển sang các tài sản trú ẩn an toàn hơn [8]. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến thị trường tiền tệ mà còn tác động đến các quyết định đầu tư dài hạn của doanh nghiệp và quỹ đầu tư [5]. Các doanh nghiệp có thể trì hoãn hoặc hủy bỏ các dự án đầu tư lớn do lo ngại về chi phí tăng lên và rủi ro thị trường gia tăng. Các quỹ đầu tư có thể tái cơ cấu danh mục đầu tư của mình, giảm tỷ trọng đầu tư vào các thị trường và ngành bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan. Tìm hiểu thêm về vai trò của vốn chủ sở hữu trong ngân hàng thương mại để hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Tác Động Đến Quyết Định Đầu Tư
Mặc dù chưa có dữ liệu trực tiếp về ảnh hưởng của chính sách thuế quan đến đầu tư nước ngoài, nhưng có thể suy luận rằng sự không chắc chắn về chính sách thương mại có thể làm giảm dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Mỹ [5]. Khi Mỹ bị coi là nơi kém hấp dẫn hơn để đầu tư do lo ngại về thuế quan, các nhà đầu tư có thể tìm kiếm các thị trường thay thế [5]. Các quốc gia khác, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, có thể trở nên hấp dẫn hơn đối với FDI trong bối cảnh này, nếu họ có thể cung cấp một môi trường đầu tư ổn định và ít rủi ro hơn. Xem thêm về các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu nguồn vốn của doanh nghiệp để có cái nhìn sâu sắc hơn.
Đồng thời, việc giảm lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ cũng làm giảm sức hấp dẫn của việc nắm giữ đô la hoặc trái phiếu Mỹ đối với các nhà đầu tư nước ngoài [5]. Lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ thường được coi là một trong những yếu tố quan trọng thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Mỹ. Khi lãi suất giảm, lợi suất từ việc đầu tư vào trái phiếu Mỹ giảm, làm giảm sức hấp dẫn của tài sản này đối với các nhà đầu tư quốc tế. Ngoài ra, sự bán tháo cổ phiếu Mỹ có thể bao gồm cả việc các nhà đầu tư nước ngoài phân bổ lại đầu tư của họ vào cổ phiếu trong nước, góp phần vào sự suy giảm của đồng đô la [5].
Hàm Ý Đối Với Việt Nam Và Các Nước Đang Phát Triển
Việt Nam Trong Tầm Ngắm Của Chính Sách Thuế Quan
Trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, trọng tâm chính sách thuế quan chủ yếu nhằm vào Trung Quốc để thu hẹp thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, hệ quả là nhiều công ty đã chuyển sản xuất sang Việt Nam để né thuế Mỹ đánh vào hàng Trung Quốc, biến Việt Nam thành một “bến đỗ” mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu [9]. Điều này đã giúp Việt Nam hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, nhưng đồng thời cũng khiến Việt Nam trở thành mục tiêu tiềm tàng của chính sách thương mại bảo hộ của Mỹ.
Thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đã tăng vọt từ 30 tỷ USD năm 2013 lên hơn 139 tỷ USD năm 2023 và 124 tỷ USD năm 2024 [9]. Những con số ấn tượng này vô tình đã biến Việt Nam thành đích ngắm mới của chính quyền Trump. Thực tế, ngay từ cuối nhiệm kỳ đầu, Mỹ đã mở hàng loạt cuộc điều tra với Việt Nam về thao túng tiền tệ và gỗ bất hợp pháp, tương tự cách họ từng làm với Trung Quốc, và đỉnh điểm là việc gắn nhãn Việt Nam là nước thao túng tiền tệ vào tháng 12 năm 2020 [9]. Mặc dù sau đó, chính quyền Biden đã gỡ bỏ nhãn thao túng tiền tệ, nhưng nguy cơ Việt Nam trở thành mục tiêu của chính sách thương mại cứng rắn của Mỹ vẫn còn hiện hữu. Để hiểu rõ hơn về các hoạt động xuất nhập khẩu, có thể tham khảo bài viết về khái niệm xuất khẩu thủy sản.
Tác Động Tiềm Tàng Đến Xuất Khẩu Và Đầu Tư
Với việc Tổng thống Trump áp thuế tối thiểu 10% lên tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ, xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này chắc chắn sẽ chịu áp lực lớn [9]. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, do đó, bất kỳ thay đổi nào trong chính sách thương mại của Mỹ đều có thể có tác động đáng kể đến nền kinh tế Việt Nam. Đặc biệt, việc Trump coi Việt Nam như một “vệ tinh” kinh tế của Trung Quốc có thể dẫn đến các biện pháp thuế quan nghiêm ngặt hơn nếu cán cân thương mại không cải thiện [9].
Năm 2019, Mỹ từng áp thuế hơn 400% đối với thép từ Việt Nam sau khi phát hiện thép có xuất xứ Trung Quốc “đội lốt” hàng Việt để vào Mỹ [9]. Vụ việc này cho thấy Mỹ sẵn sàng sử dụng các biện pháp mạnh tay để ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại và bảo vệ lợi ích của ngành công nghiệp trong nước. Với loạt diễn biến đó, “thuế quan Trump 2.0” nhắm vào Việt Nam thực chất là bước leo thang đã được dự báo từ trước, nhất quán với mục tiêu sau cùng của ông Trump là bịt các lỗ hổng mà hàng hóa Trung Quốc có thể lợi dụng để tiếp cận thị trường Mỹ [9].
Cơ Hội Từ Chính Sách Kinh Tế Tuần Hoàn
Mặc dù đối mặt với thách thức từ chính sách thuế quan, Việt Nam vẫn có cơ hội để thích ứng và phát triển. Một hướng đi tiềm năng là phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, một trọng tâm đã được Việt Nam xác định trong khung chính sách bao trùm các lĩnh vực hướng tới đổi mới cách thức toàn diện phương thức sản xuất từ nâu sang xanh [10]. Kinh tế tuần hoàn tập trung vào việc sử dụng hiệu quả tài nguyên, giảm thiểu chất thải và kéo dài vòng đời sản phẩm, giúp giảm sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và thị trường xuất khẩu.
Các chính sách thuế phù hợp có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn, bao gồm việc hoàn thiện thuế tài nguyên nguyên khai, miễn giảm thuế cho tái sử dụng/sửa chữa, và thuế phân cấp xử lý chất thải ở giai đoạn cuối vòng đời sản phẩm [10]. Ví dụ, việc giảm thuế hoặc miễn thuế cho các doanh nghiệp tái chế, sửa chữa sản phẩm, hoặc sử dụng nguyên liệu tái chế có thể khuyến khích các hoạt động kinh tế tuần hoàn. Thuế tài nguyên nguyên khai cao hơn có thể khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và tìm kiếm các nguồn nguyên liệu thay thế. Những chính sách này không chỉ giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu Mỹ mà còn cải thiện năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh mới, hướng tới phát triển bền vững hơn. Tìm hiểu thêm về khái niệm phát triển để có cái nhìn tổng quan hơn về các mô hình kinh tế.
Kết Luận
Chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đã tạo ra những tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu, với những hệ quả bất ngờ đối với giá trị đồng tiền và dòng vốn đầu tư quốc tế. Trái với dự đoán ban đầu, đồng đô la Mỹ đã suy yếu đáng kể sau khi các biện pháp thuế quan được triển khai, trong khi các đồng tiền “trú ẩn an toàn” như đồng yên Nhật và franc Thụy Sĩ lại tăng giá. Sự suy yếu của đồng đô la phản ánh lo ngại của thị trường về tác động tiêu cực của thuế quan đối với tăng trưởng kinh tế Mỹ, cũng như sự bất ổn gia tăng trong thị trường vốn toàn cầu.
Đối với Việt Nam và các nước đang phát triển, chính sách thuế quan của Trump đặt ra những thách thức lớn cho xuất khẩu và thu hút đầu tư. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, cải thiện năng lực cạnh tranh, và phát triển các mô hình kinh tế bền vững như kinh tế tuần hoàn. Việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giảm sự phụ thuộc vào các thị trường xuất khẩu truyền thống mà còn tạo ra động lực tăng trưởng mới và nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế trước các biến động bên ngoài.
Trong bối cảnh đầy biến động này, các quốc gia cần có chiến lược thích ứng linh hoạt, tận dụng cơ hội từ sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế, đồng thời xây dựng nền tảng kinh tế vững chắc để giảm thiểu tác động tiêu cực từ các chính sách bảo hộ của các nền kinh tế lớn. Sự chủ động trong việc đổi mới mô hình tăng trưởng, đa dạng hóa thị trường và tăng cường hợp tác quốc tế sẽ là chìa khóa để vượt qua những thách thức và tận dụng cơ hội trong bối cảnh kinh tế toàn cầu mới. Xem thêm về vai trò của ngành nông nghiệp trong nền kinh tế để thấy được sự cần thiết của đa dạng hóa kinh tế.
Tài liệu tham khảo
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tariffs_in_the_second_Trump_administration
- https://baothanhhoa.vn/giai-ma-chinh-sach-thue-quan-cua-tong-thong-donald-trump-244887.htm
- https://vneconomy.vn/nhin-lai-cac-ke-hoach-thue-quan-cua-ong-trump-trong-nhiem-ky-thu-hai.htm
- https://www.wsj.com/finance/currencies/trump-tariffs-us-dollar-217b3dc9
- https://www.cnbc.com/2025/04/06/trumps-tariffs-were-expected-to-boost-the-dollar-but-theyre-not.html
- https://www.reuters.com/world/africa/safe-havens-yen-swiss-franc-surge-trumps-tariffs-hit-dollar-2025-04-07/
- https://taxfoundation.org/blog/trump-tariffs-us-dollar-currency-appreciation/
- https://plo.vn/dong-tien-so-cua-ong-trump-rot-gia-tham-post833139.html
- https://vietstock.vn/2025/04/thue-quan-trump-20-va-cuoc-dai-phau-doi-voi-nen-kinh-te-viet-nam-761-1292372.htm
- https://www.semanticscholar.org/paper/0037f15de80062206a912bb5376cf11718bb0fcb
Questions & Answers
A1: Trái với dự đoán tăng giá, thuế quan của Trump đã làm suy yếu đồng đô la Mỹ. Chỉ số Đô la J giảm 5,9% năm 2025, và Chỉ số Đô la ICE giảm mạnh 3% trong 24 giờ sau công bố thuế. Nguyên nhân do lo ngại tăng trưởng dài hạn của Mỹ, thuế quan trả đũa, và bất ổn thị trường vốn lấn át tác động thương mại, khiến đô la mất vị thế “trú ẩn an toàn”.
A2: Thuế quan Trump gây bất ổn lớn, làm mất 6 nghìn tỷ USD giá trị cổ phiếu Mỹ tuần đầu công bố. Nhà đầu tư chuyển sang tài sản an toàn như yên Nhật, franc Thụy Sĩ. Sự bất định làm giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Mỹ, giảm sức hấp dẫn của trái phiếu Mỹ, và gây ra bán tháo cổ phiếu, làm suy yếu đồng đô la.
A3: Việt Nam cần xem xét lại chiến lược thương mại và đầu tư do chính sách thuế quan mới từ Mỹ. Để ứng phó, Việt Nam có thể phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, thúc đẩy bằng chính sách thuế phù hợp như hoàn thiện thuế tài nguyên, ưu đãi thuế tái chế, nhằm giảm phụ thuộc xuất khẩu sang Mỹ và nâng cao năng lực cạnh tranh.
A4: Sự suy yếu của đồng đô la Mỹ sau thuế quan được giải thích bởi các yếu tố vĩ mô như lo ngại về giảm tăng trưởng dài hạn của Mỹ, quan trọng hơn tác động cơ học của thuế. Các biện pháp trả đũa thương mại từ đối tác và bất ổn thị trường vốn cũng lấn át tác động thương mại, khiến đồng đô la mất giá trị trú ẩn an toàn.
A5: Chính sách thuế quan Trump tác động đa chiều đến kinh tế toàn cầu, gây bất ổn thị trường vốn và thay đổi quyết định đầu tư quốc tế. Đồng đô la suy yếu, tiền tệ trú ẩn tăng giá. Các quốc gia, đặc biệt đang phát triển như Việt Nam, đối mặt thách thức xuất khẩu và đầu tư, nhưng cũng có cơ hội đa dạng hóa và phát triển kinh tế bền vững.